Parsiyel Yük ve Fiyat Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Parsiyel taşımacılık, lojistik sektöründe hem maliyet yönetimi hem de esneklik açısından sıklıkla tercih edilen bir yöntem olarak öne çıkıyor. Geleneksel tam yük taşımacılığına kıyasla, parsiyel yüklerde araç kapasitesinin farklı firmalar tarafından paylaşılması söz konusu olduğu için, özellikle orta ve küçük hacimli yük sahipleri için büyük avantajlar sunar. Günümüzde e-ticaretin yükselişi, küçük miktarda ama çok sık sevkiyat yapan işletmelerin artması ve uluslararası ticaretin global çapta yoğunlaşmasıyla birlikte, parsiyel taşımacılık çok daha önemli hâle gelmiştir.

Blog Yazısı Genel Özeti ve Kilit Noktalar

1. Parsiyel Taşımacılığın Tanımı ve Mantığı: Bir aracın kapasitesini farklı yüklerle doldurarak maliyet paylaşımı yapmak. Bu yaklaşım, hem ekonomik hem de esnek çözümler sunar.
2. Tam Yük ve Parsiyel Yük Farkları: Fiyatlandırma, teslimat süresi, planlama zorlukları gibi farklı parametreler göz önünde bulundurulmalıdır.
3. Fiyat Hesaplamada Dikkat Edilecek Kriterler: Desi veya hacimsel ağırlık, gerçek ağırlık, mesafe, gümrük prosedürleri, sigorta ve ek hizmetler.
4. Taşımacılık Modlarının Etkisi: Karayolu, havayolu, denizyolu veya multimodal seçenekler arasından, yük türüne ve mesafeye göre doğru tercih yapılmalıdır.
5. Teknolojik Dönüşüm ve Dijitalleşme: Lojistik yönetim sistemleri, rota optimizasyon yazılımları ve depo yönetimi gibi araçlar, parsiyel taşımacılık süreçlerini daha verimli kılar.
6. Sürdürülebilirlik ve Yeşil Lojistik: Araç doluluğunu artırarak karbon ayak izini düşürmek, atık yönetiminde dikkatli olmak gibi konular, gelecekte parsiyel taşımacılığın önemini artıracaktır.

Parsiyel yük ve fiyat hesaplaması konusunu doğru anlamak, işletmelerin lojistik maliyetlerinde ciddi iyileşmeler sağlayabilir. İster yurt içi ister uluslararası sevkiyatlarınız olsun, doğru planlama ve doğru iş ortaklarıyla çalışarak parsiyel taşımacılığın getirdiği avantajlardan yararlanabilirsiniz. Her gönderi tipi için en iyi taşımacılık modunu belirlemek ve fiyatlandırma unsurlarını doğru analiz etmek, başarının anahtarıdır.

Parsiyel Yük (Parsiyel Taşımacılık) Nedir?

Parsiyel kargo ya da parsiyel taşımacılık, temel olarak bir aracın (tır, kamyon, konteyner vb.) kapasitesini farklı müşterilerden gelen yüklerle doldurma sistemidir. Burada amaç, tek bir firmanın tam dolu bir araç yerine, birden fazla firmanın kısmi yüklerini aynı araçta birleştirmektir. Bu sayede, yük kapasitesi verimli bir şekilde kullanılır ve şirketler, “araç kiralama” masrafını bölüşerek daha ekonomik bir çözüme kavuşur.

Örneğin, bir firmanın 5 paletlik gönderisi, başka bir firmanın 3 paletlik gönderisiyle birleştirilip bir araca yüklenebilir ve araç kapasitesi o an 8 paletlik doluluk oranına erişir. Böylece lojistik maliyet tek bir müşteri yerine birden fazla müşteri arasında paylaşıldığından, hem göndericiler hem de lojistik firması için avantajlar ortaya çıkar. Bu sürece kargo konsolidasyonu adı verilir.

Parsiyel lojistik, özellikle karayolu taşımacılığında popüler olsa da, denizyolu ve havayolunda da “LCL (Less than Container Load)” veya “parcel shipping” gibi farklı konseptlerle karşımıza çıkar. Her bir taşımacılık modunun parsiyel kapasitesi ve fiyatlandırma yöntemleri farklı olsa da, hepsinin temel prensibi araç veya konteyner kapasitesini müşteriler arasında paylaşmaktır.

Tam Yük ile Parsiyel Yük Arasındaki Farklar

Tam yük (FTL – Full Truck Load) ve parsiyel yük (LTL – Less than Truck Load) arasındaki temel fark, tek bir aracın kapasitesinin tamamını kimin kullandığıdır. Tam yükte, bir firma aracı tamamen dolduracak veya doldurmasa bile kiralamış olacaktır. Parsiyel yükte ise birden fazla müşteri, aynı aracı paylaşır.

• Fiyatlandırma: Tam yükte fiyat genellikle sabit bir rota ve araç bazında belirlenir. Parsiyel yükte ise navlun ücretlendirme hesaplamaları, yükün hacmine (m³, desi) veya ağırlığına (kg, ton) göre değişir.
• Esneklik: Parsiyel taşımacılık, daha küçük ölçekli gönderimler için idealdir. Tam yük ise genellikle büyük partiler hâlinde ürün sevk eden firmalarca tercih edilir.
• Teslimat Süresi: Parsiyel taşımacılık, araçtaki farklı yükler nedeniyle güzergâhta durma sayısının artmasına yol açabilir. Bu da teslimat süresini tam yüke göre bir miktar uzatabilir.

Parsiyel yük taşımacılığı, lojistik maliyet optimizasyonu sağlarken, müşterilere daha uygun fiyatlı taşıma imkânı sunar. Ancak aynı zamanda koordinasyonu ve planlamayı zorlaştırabilir. Bu nedenle, doğru planlamayla yönetilmesi büyük önem taşır.

Parsiyel Taşımacılıkta Hangi Sektörler İçin Uygundur?

Parsiyel taşımacılık, özellikle düzenli ama küçük hacimli yük gönderen işletmeler için biçilmiş kaftandır.

• E-ticaret: Sık, ancak küçük sipariş hacimleriyle gönderi yapmak isteyen online mağazalar.
• Perakende ve Hızlı Tüketim (FMCG): Ürünleri parça parça, çoklu mağazalara dağıtmak isteyen firmalar.
• Tekstil ve Moda: Sezonluk koleksiyonları farklı şehirlere veya ülkelere parsiyel olarak göndermek isteyen şirketler.
• Kimya veya Otomotiv Yan Sanayi: Düşük miktarlı, ancak kritik parçaların gönderimi.

Parsiyel nakliye, bu sektörlerin ihtiyaçlarını karşılarken maliyet kontrolü de sağlayabildiği için sıkça tercih edilen bir yöntemdir.

Parsiyel Taşımacılığın Avantajları ve Dezavantajları

Her taşıma seçeneğinde olduğu gibi, parsiyel taşımacılığın da çeşitli avantaj ve dezavantajları bulunuyor.

Avantajları

1. Maliyet Avantajları:
   Parsiyel taşımacılıkta aracın kira bedeli veya navlun, birden fazla müşteri arasında paylaşıldığı için kişi başına düşen maliyet azalır. Özellikle “parsiyel kargo fiyat hesaplama yöntemleri”ni doğru uygularsanız, tam yükün getirdiği masraflardan kurtulmuş olursunuz.
2. Esneklik ve Zaman Yönetimi:
   Küçük gönderiler veya tek seferde büyük bir yük dolduramayan işletmeler, parsiyel taşımacılık sayesinde stok yönetimlerini daha düzenli yapabilir. Bu yöntemle, düşük hacimli ama sık sevkiyata olanak tanındığı için talep dalgalanmaları daha kolay yönetilir.
3. Çevreye Duyarlılık:
   Aynı güzergâha gidecek yükleri tek bir araca entegre etmek, yolculuk sayısını azaltabilir. Araç doluluğunun artması, karbon ayak izini de düşürür.

Dezavantajları

1. Teslimat Süresinde Uzama:
   Araç farklı müşterilerden yük aldığında, farklı noktalara uğramak zorunda kalabilir. Dolayısıyla tam yüke göre teslimatlar biraz daha uzun sürebilir.
2. Planlama ve Koordinasyonun Zorluğu:
   Parsiyel yüklerin birleştirilmesinde rota optimizasyonu, yük organizasyonu ve depo içi ayrıştırma gibi süreçlerde daha fazla titizlik gerekir. Farklı müşterilerin teslimat öncelikleri uyuşmayabilir veya birbirini kesebilir.
3. Risk Yönetimi:
   Bir araç içinde farklı sektörlerden yük taşındığında, hasar veya uyumsuzluk riskleri olabilir. Özellikle tehlikeli madde veya gıda gibi özel izin gerektiren ürünlerle birlikte taşınacak yükler daha sıkı kontrol ister.

Bu avantaj ve dezavantajları göz önünde bulundurarak, parsiyel taşımacılığı doğru şekilde kurgulamak işletmelerin rekabet gücünü artırabilir.

Parsiyel Yük Fiyat Hesaplama Yöntemleri

Parsiyel yük fiyatları, bir dizi faktöre bağlı olarak şekillenir. Bu faktörler arasında yük hacmi, ağırlığı, gidilecek mesafe, gümrük masrafları, sigorta bedeli ve taşımacılık moduna göre değişen navlun tarifeleri yer alır.

Desi ve Hacim Hesaplaması (m³)

Parsiyel taşımacılıkta en önemli kriterlerden biri desi veya hacimsel ağırlık hesaplamasıdır. Desi hesabı, yükün dış boyutlarına göre yapılır. Özellikle havayolu taşımacılığında, gerçek ağırlık yerine hacimsel ağırlığın baz alındığı durumlar fazladır.

• Desi (dm³) Hesaplama:

En x Boy x Yükseklik / 3000

Bu formül sektöre ve taşıma moduna göre değişebilir (örneğin havayolunda 5000, karayolunda 3000 gibi katsayılar kullanılabilir).

• Hacim Hesabı (m³):

En (m) x Boy (m) x Yükseklik (m)

Özellikle paletli yüklerde, paletin taban ölçüleri ve üzerindeki malzemenin yüksekliği çarpılarak metreküp cinsinden hacim bulunur.

Bu hesaplamalarla ortaya çıkan “hacimsel ağırlık” (Volumetric Weight) ve “gerçek ağırlık” (Actual Weight) kıyaslanır. Hangisi büyükse, navlun bedeli genellikle o ağırlık üzerinden alınır. Çünkü lojistik firmaları, araç içindeki alanı verimli kullanmak ister; az ağırlığa sahip ama büyük bir yer kaplayan bir yük, araç kapasitesini doldurabilir.

Fiyatlandırmada Kullanılan Diğer Kriterler

1. Mesafe ve Rota:
   Taşınacak yükün varış noktası ne kadar uzaksa, navlun maliyeti de genellikle o kadar yüksek olur. Karayolu, havayolu veya denizyolu gibi farklı taşımacılık modlarında mesafe unsurunun yansıması da değişkenlik gösterir.
2. Gümrük Prosedürleri:
   Uluslararası parsiyel taşımacılıkta, gümrük işlemleri önemli bir maliyet kalemidir. Örneğin, Avrupa’ya ihracat yaparken gümrük vergileri, liman masrafları veya transit ülkelerden geçiş ücretleri lojistik faturasına eklenebilir.
3. Sigorta:
   Taşınan ürünlerin kıymeti arttıkça, navlun sigortası devreye girer. Sigorta primi, yükün değerine göre hesaplandığı için ek bir maliyet olarak fiyatlandırmaya dâhil olur.

Bu kriterlerin bir araya gelmesiyle parsiyel yük fiyatları belirlenir. Genellikle lojistik firmaları, teklif hazırlarken desi veya kg başına birim fiyatlarını, yakıt masraflarını, gümrük bedellerini ve sigorta ücretini dahil ettikleri bir formül kullanır.

Örnek Fiyat Hesaplama Senaryoları

1. Yurtiçi Parsiyel Kargo (Karayolu):
   Örneğin, İstanbul-Ankara arasında 1 paletlik (0,5 m³, 50 kg) bir parsiyel yükün gönderiminde lojistik firması önce m³ hesaplaması yapar. Eğer gerçek ağırlık ile hacimsel ağırlık kıyaslandığında hacimsel ağırlık daha yüksekse, ona göre birim fiyat belirlenir. Yakıt ek ücreti gibi kalemler de eklenerek nihai fiyat oluşturulur.
2. Uluslararası Parsiyel Nakliye (Denizyolu):
   Avrupa’ya gitmesi gereken 2 paletlik (1,2 m³, 100 kg) ürün düşünelim. Denizyolu parsiyel konteyner (LCL) göndermede, liman ücreti, terminal handling charges (THC) ve co-loading masrafları gibi kalemler söz konusu olabilir. Ayrıca, gümrük vergileri ve ithalatçı ülkenin talep ettiği belgelerin masrafları da lojistik firması tarafından fiyata dâhil edilir.

Bu örnekler, her taşımacılık modunda ve rotada fiyatların farklı şekillerde hesaplandığını göstermeye yeterlidir. “Uluslararası parsiyel nakliye fiyatları nasıl belirlenir?” sorusu, bu ek masraf ve prosedürlerin anlaşılmasıyla netlik kazanır.

Lojistikte Fiyatı Etkileyen Ek Kriterler

• Konsolidasyon ve Maliyet Optimizasyonu
• Gümrük Prosedürleri
• Farklı Taşımacılık Modları

Konsolidasyon ve Maliyet Optimizasyonu

Parsiyel yüklerin en büyük faydalarından biri, kargo konsolidasyonuyla maliyetin bölüşülmesidir. Lojistik firmaları aynı güzergâha veya benzer rotalara gidecek yükleri ortak bir sevkiyatta birleştirerek (konsolide ederek), araç başına daha yüksek doluluk oranı yakalar. Bu da birim taşıma maliyetini düşürerek rekabetçi navlun oranları sunmalarına olanak tanır.

Konsolidasyon süreci aynı zamanda planlama ve operasyonel mükemmellik ister. Yükler farklı depolardan toplanıp uygun şekilde araca yüklenir. Aracın farklı zamanlarda, farklı müşterilerden yük almaya gidebilmesi veya tek bir merkez depoda gelen tüm parsiyel yükleri birleştirebilmesi gerekir. Bu koordinasyon, iyi bir depo ve rota yönetimiyle mümkün hâle gelir.

Gümrük Prosedürleri

Özellikle uluslararası parsiyel taşımacılıkta, gümrük prosedürleri sürece ek bir karmaşıklık katar. İhracat veya ithalat yapılacak ülkenin yasal gereksinimleri, kısıtlamaları ve vergilendirme politikaları dikkate alınmalıdır.

• Gümrük Beyannamesi ve Belgeler:
  İhracatçı, fatura, paketleme listesi ve ilgili ticari belgelerle birlikte gümrük beyannamesi düzenler. Parsiyel yükte, gümrük işlemlerini lojistik firması birleştirilmiş şekilde (consolidated cargo manifest) sunabilir.
• Tehlikeli Madde ve Özel Yükler:
  Kimyasallar veya yanıcı maddeler söz konusu olduğunda, tehlikeli madde yönetmeliklerine (ADR, IMDG, IATA DGR vb.) uyulması gerekir. Parsiyel yüklerde bu tip ürünlerin aynı araçta taşınması daha fazla belge ve önlem gerektirebilir.

Gümrük masrafları, ithalat vergileri, dökümantasyon ücretleri gibi ek maliyetler, parsiyel yükün toplam fiyatının belirlenmesinde önemli rol oynar.

Farklı Taşımacılık Modlarının Parsiyel Yüke Etkisi

Parsiyel yük her ne kadar çoğunlukla karayoluyla bağdaştırılsa da, deniz ve havayolunda da benzer mantık geçerlidir.

Karayolu Taşımacılığı

• Kısa Mesafelerde Popüler: Özellikle yakın coğrafyalarda (örneğin Türkiye içi veya komşu ülkeler arasında) parsiyel karayolu taşımacılığı sıkça tercih edilir.
• Hız ve Maliyet Dengesi: Hava kargoya göre daha düşük maliyetlidir ancak uzun mesafelerde transit süreler artabilir.

Havayolu Taşımacılığı

• Hızlı Teslimat, Yüksek Maliyet: Acil gönderiler için idealdir ancak kilogram veya desi başına maliyet genellikle diğer modlara göre daha yüksektir.
• Hacimsel Ağırlık Önemlidir: Havayolunda büyük bir kolinin gerçek ağırlığı düşük olsa bile hacimsel olarak büyükse, navlun bedeli hacimsel ağırlığa göre belirlenir.

 Denizyolu Taşımacılığı

• Büyük Hacimler İçin İdeal: Konteyner bazlı olduğundan, çok sayıda ürünün parsiyel hâlde taşınmasına imkân verir. LCL (Less than Container Load) denilen bu sistemde, birkaç müşteri aynı konteyneri paylaşabilir.
• Transit Süre Uzunluğu: Denizyolu genellikle hava ve karayolundan daha uzun transit süreye sahiptir, ancak maliyet çoğunlukla daha düşüktür.

Her taşımacılık modunun kendine özgü avantajları ve dezavantajları olduğundan, doğru mod seçimi ürün türüne, teslimat aciliyetine, maliyet beklentisine ve gümrük prosedürlerine göre yapılmalıdır.

En İyi Uygulamalar ve Teknolojik Dönüşüm

Her konuda olduğu gibi, parsiyel taşımacılıkta da esas fark teknoloji kullanımında yatıyor.

Lojistik Yönetim Sistemleri

Parsiyel yüklerin koordinasyonu, dijitalleşme ve otomasyon araçları sayesinde çok daha kolay hâle geldi.

• Gerçek Zamanlı Takip: GPS tabanlı sistemler ve telematik cihazlar, araçların anlık konum bilgilerini sunar. Böylece, parsiyel kargonun teslimat sürecini gözlemlemek ve tahmini varış zamanlarını güncellemek mümkün olur.
• Entegre Planlama Yazılımları: Depo yönetim sistemleri (WMS) ve ulaşım yönetim sistemleri (TMS) sayesinde yük konsolidasyonu, rota planlaması ve gümrük evrakları tek bir ekrandan yönetilir.

Parsiyel Yükler İçin Depolama ve Dağıtım Planlaması

Parsiyel taşımacılıkta mallar tek bir merkez depoda toplanıp, ayrıştırılıp, sonra araca yüklenebilir. Burada depo içinde doğru bir sınıflandırma ve paketleme süreci gerekir.

• Cross-Docking Uygulamaları: Parsiyel yüklerde sıkça kullanılan bir yöntemdir. Araçlardan inen yükler, depoda depolanmadan başka bir araca aktarılır (cross-dock). Bu sayede maliyetler düşer, zaman tasarrufu sağlanır.
• Barkod ve RFID Teknolojileri: Ürün hareketinin dijital ortamda takip edilmesi, yük kaybı veya karışıklık riskini azaltır.

Sürdürülebilirlik ve Yeşil Lojistik

Günümüzde lojistik sektörünün en çok konuşulan konularından biri sürdürülebilirliktir. Parsiyel taşımacılık, tek bir araçla birden çok müşterinin yükünü taşıyarak araç doluluk oranını artırır ve karbon salımını düşürür.

• Karbon Ayak İzi Ölçümü: Bazı lojistik firmaları, araç bazında CO₂ emisyonlarını hesaplayarak müşterilere rapor sunar. Böylece çevre duyarlılığı yüksek şirketler, sevkiyatlarını planlarken “daha az karbon salımı” avantajına sahip parsiyel yöntemleri tercih edebilir.
• Ambalaj ve Atık Yönetimi: Parsiyel yüklerde farklı ambalaj malzemeleri bir araya gelir. Geri dönüştürülebilir veya yeniden kullanılabilir ambalaj malzemeleri tercih edilerek atık miktarı azaltılabilir.

Parsiyel Yükün Geleceği

Dijitalleşme, lojistik sektörünün her alanında olduğu gibi parsiyel taşımacılıkta da ciddi bir dönüşümü beraberinde getiriyor. Gelişmiş depo yönetim yazılımları, rota optimizasyon araçları, gerçek zamanlı takip sistemleri ve makine öğrenmesi tabanlı tahmin algoritmaları sayesinde, parsiyel yüklerin planlaması ve maliyet yönetimi giderek kolaylaşıyor.

Öte yandan, artan rekabet, lojistik firmalarını hizmet kalitesini yükseltmeye ve daha şeffaf fiyatlandırma modelleri sunmaya itiyor. Artık firmalar, çevrimiçi platformlar üzerinden ürün hacimlerini, ağırlıklarını ve rota bilgilerini girerek anında lojistik teklifi alabiliyor. Bu da parsiyel taşımacılığın yaygınlaşmasına ve daha fazla işletmenin bu hizmetten faydalanmasına olanak tanıyor.

Gelecekte, özellikle e-ticaret pazarının daha da büyümesiyle, parsiyel taşımacılığın öneminin artması bekleniyor. Küçük boyutlu ama çok sayıda sevkiyatın gerçekleştirilmesi, esnek ve hızlı lojistik çözümlerini gerektiriyor. Aynı zamanda sürdürülebilir lojistik yaklaşımları da parsiyel nakliyenin itici gücü olacak. Çünkü bir aracı doldurmayı hedefleyen parsiyel sevkiyatlar, daha az araç kullanımına ve dolayısıyla daha düşük karbon salımına yol açıyor.

Barva Lojistik ile İletişime Geçin

Barva Lojistik, parsiyel taşımacılık alanında deneyimi ve uzman kadrosuyla müşterilerine hızlı, güvenilir ve rekabetçi fiyatlı çözümler sunar. Gelişmiş lojistik yönetim sistemleri sayesinde, siparişten teslimata kadar tüm süreç şeffaf ve takip edilebilir hâle gelir.

• Uzman Ekip ve Teknoloji: Barva Lojistik, yük konsolidasyonundan depo yönetimine, gümrük işlemlerinden rota optimizasyonuna kadar tüm süreçlerde yüksek teknoloji ve uzman bir ekiple çalışır.
• Esnek ve Rekabetçi Fiyatlar: Desi hesabı, gümrük prosedürleri, sigorta vb. tüm faktörler dikkate alınarak size özel bir teklif hazırlanır. Böylece, parsiyel taşımacılığın maliyet avantajlarından tam anlamıyla yararlanabilirsiniz.
• Daha fazla bilgi ve danışmanlık hizmeti almak isterseniz, lütfen Barva Lojistik ile iletişime geçin. Parsiyel yük konusunda sorularınızı yanıtlamaktan memnuniyet duyar, iş süreçlerinize değer katacak çözümler üretiriz.

İletişim için Tıklayın